Σταύρος Χριστακόπουλος
Οι εύθραυστες τράπεζες και οι αδύναμες οικονομίες έχουν εγκλωβιστεί σε έναν χορό θανάτου και συνεχίζουν να συμπαρασύρουν οι μεν τις δε, καθώς, πέντε χρόνια από τότε που άρχισε η κρίση, δεν έχουμε κανέναν αξιόπιστο τρόπο για να κλείσουμε τις προβληματικές τράπεζες.
Η παραπάνω διαπίστωση διατυπώνεται από τον Sony Kapoor, επικεφαλής της ομάδας αναλυτών του think tank Re-Define, senior visiting fellow στο London School of Economics και πρόεδρο του Banking Stakeholder Group στην Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.
Καθώς οι ευρωπαϊκοί λαοί συνεχίζουν να αντιδρούν δυναμικά – είτε στους δρόμους είτε στις κάλπες – απορρίπτοντας τη φονική συνταγή λιτότητας για την τιθάσευση της κρίσης στην Ευρώπη, οι πολιτικοί ιθύνοντες της ευρωζώνης συνεχίζουν να αποκαλούν τους ίδιους αυτούς λαούς διεφθαρμένους, ανώριμους κ.λπ. και τις πολιτικές επιλογές τους «κλόουν», «επικίνδυνους» και πάει λέγοντας.
Ο ανωτέρω «τεχνοκράτης» (το κείμενο του οποίου θα βρείτε ολόκληρο μεταφρασμένο στην ιστοσελίδα Euro2day) χρησιμοποιεί εκφράσεις τόσο σκληρές, ώστε θα έκανε να κοκκινίζουν από συστολή αρκετοί από τους εν Ελλάδι «μαϊμού» αντιμνημονιακούς των μεγάλων μιντιακών συγκροτημάτων, οι οποίοι σκίζουν τα ιμάτιά τους... μόνο κάθε φορά που θέλουν νέο δάνειο ή η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά «πουλάει» στο πόπολο ότι δήθεν διαπραγματεύεται με την τρόικα.
«Δεν θέλουμε να μάθουμε»!
Ας δούμε σε μικρά αποσπάσματα του κειμένου του τι διαπιστώνει ο Kapoor:
1. Για την πολιτική λιτότητας: «Αντί μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, που θα στηρίζει τις απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις, όπως προτείνουμε εδώ και πολύ καιρό, η Ε.Ε. έχει ακολουθήσει μια βαθύτατα ελαττωματική πολιτική δημοσιονομικής συρρίκνωσης.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας νοοτροπίας μικρής οικονομίας (που κυριαρχεί στην οικονομική διαμάχη της Γερμανίας) στη μεγαλύτερη οικονομική περιοχή του κόσμου. Η τρέχουσα οικονομική πολιτική προδίδει ένα επίπεδο μακροοικονομικού αναλφαβητισμού, που είναι σοκαριστικό δεδομένου του μορφωτικού επιπέδου της ελίτ που λαμβάνει τις αποφάσεις».
2. Ταχεία προσαρμογή: «Αντί να επικεντρωθούν σε μια στρατηγική 5-10 ετών και σε έναν δρόμο προσαρμογής για μια εξισορρόπηση που θα είναι οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά βιώσιμη, οι ηγέτες της Ε.Ε. ακολουθούν μια πολύ βραχυπρόθεσμη άποψη για την πολιτική.
Την ίδια ώρα που φωνάζουν κατά της βραχυπρόθεσμης οπτικής που ακολουθούν οι χρηματοοικονομικές αγορές, οι δικές τους πολιτικές ήταν ακόμα πιο κοντόφθαλμες. Αυτό που μπορεί να είναι λογικό για μια μικρή χώρα βραχυπρόθεσμα θα είναι αυτοαναιρούμενο και παράλογο για την πανευρωπαϊκή οικονομία μακροπρόθεσμα».
3. Οικονομική βιωσιμότητα: «Αν δεν υπάρξει προσέγγιση που να ισορροπεί καλύτερα το βάρος της προσαρμογής μεταξύ των πιστωτριών χωρών με πλεονάσματα και των δανειοληπτριών χωρών με ελλείμματα και μεταξύ της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανάπτυξης, η Ε.Ε. είναι καταδικασμένη να συνεχίσει σε έναν δρόμο που πολύ απλά δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά βιώσιμος μεσοπρόθεσμα».
4. Κοινωνικές επιπτώσεις: «Όταν γραφτεί η Ιστορία αυτής της κρίσης, δεν θα υπάρχουν ήρωες. Είναι δύσκολο να ελπίζει κανείς σε αυτήν την κατάσταση. Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν ελάχιστα συμφέροντα στην κοινωνία, που αντιμετωπίζουν ένα πολύ ζοφερό μέλλον και που δεν έχουν τίποτε να χάσουν. Αυτό είναι ακριβώς το πρόσφορο έδαφος για μεγάλης κλίμακας κοινωνικές αναταραχές.
Ποιος γνωρίζει τι μπορεί να γίνει την επόμενη φορά που θα διαμαρτυρηθούν οι νέοι της Ισπανίας και η αστυνομία προχωρήσει στην καταστολή τους τραυματίζοντας ή σκοτώνοντας κάποιον; Τι μπορεί να γίνει την επόμενη φορά που ένας ακόμα Ισπανός ιδιοκτήτης ακινήτου θα αυτοκτονήσει; Δεν γνωρίζουμε και θα ήταν καλύτερα να μη μάθουμε».
Με λίγα και απλά λόγια ο Kapoor δεν αφήνει κανένα περιθώριο ούτε επιτυχίας ούτε βιωσιμότητας σε αυτού του είδους την πολιτική. Ακόμη χειρότερα, προϊδεάζει για εξελίξεις ανεξέλεγκτες, καθώς επισημαίνει κάτι για το οποίο από καιρό προειδοποιούμε: όσο πληθαίνουν αυτοί που δεν έχουν πια τίποτε να χάσουν, τόσο οι αντιδράσεις γίνονται μη ελέγξιμες.
ΔΝΤ... παντού
Το δεύτερο ουσιώδες σημείο που προκύπτει από τις παραπάνω διαπιστώσεις είναι επίσης ταυτόσημο με όσα εδώ και χρόνια γράφουμε: η ανάγκη να παραμείνει η διαχείριση της κρίσης σε πολιτικά χέρια. Το σημείο αυτό αποκτά κεφαλαιώδη σημασία αν εντοπίσουμε το κρίσιμο σημείο του άρθρου του Kapoor:
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο [σ.σ.: το ότι δηλαδή ο δρόμος που ακολουθεί η Ε.Ε. «δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά βιώσιμος»] εμείς στο Re-Define υποστηρίζουμε σθεναρά την ύπαρξη προγράμματος του ΔΝΤ για όλη την ευρωζώνη, κάτι που πιστεύουμε ότι γίνεται όλο και πιο απαραίτητο. Καθώς το εγχώριο πολιτικό περιθώριο εντός της ευρωζώνης έχει συρρικνωθεί και οι προκλήσεις στον καταμερισμό των βαρών έχουν γίνει όλο και πιο δύσκολες και εχθρικές, το think tank θεωρεί πως ένα τέτοιο πρόγραμμα εξωτερικής διαιτησίας χρειάζεται επειγόντως».
Όταν, λοιπόν, η ίδια η ηγεσία της ευρωζώνης μετατρέπεται, χάριν των τραπεζών, σε κλόουν και μετατρέπει κυβερνήσεις και πρωθυπουργούς σε μαζορέτες, ακόμη χειρότερα όταν κυβερνήσεις και χώρες («δειλές, μοιραίες και άβουλες αντάμα, προσμένουν, ίσως, κάποιο θάμα», για να παραφράσουμε ελαφρώς τον Βάρναλη), δέχονται να μετατραπούν σε μαζορέτες, αργά ή γρήγορα έρχεται η ώρα που όλο αυτό το καρναβάλι τίθεται υπό επιτήρηση.
Άλλωστε ένα «πρόγραμμα του ΔΝΤ για όλη την ευρωζώνη», επειδή «το εγχώριο πολιτικό περιθώριο εντός της ευρωζώνης έχει συρρικνωθεί», αποτελεί απλώς το προανάκρουσμα της κατάργησης της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ ως αποφασιστικού παράγοντα για την πορεία της Γηραιάς Ηπείρου και την υπαγωγή της στην εξουσία... πολλών και διαφόρων:
● Των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, οι οποίοι ήρθαν αρχικά στην Ευρώπη για να παράσχουν, υποτίθεται, μόνο την... τεχνογνωσία που έλειπε από τους Ευρωπαίους στην εφαρμογή περιοριστικής πολιτικής και μοντέλων εσωτερικής υποτίμησης, αλλά πλέον καλούνται ανοιχτά από κάποιους να εφαρμόσουν ένα μοντέλο συνολικής επιτήρησης της ευρωζώνης.
● Των οικονομικών αιμοδοτών του ΔΝΤ, δηλαδή των πολύ μεγάλων και των ταχέως αναπτυσσόμενων οικονομικών δυνάμεων του πλανήτη, οι οποίες τα τελευταία χρόνια εκφράζουν δημοσίως την τρομακτική δυσαρέσκειά τους για την αδιέξοδη πολιτική της ευρωζώνης και της Γερμανίας, η οποία απειλεί ευθέως την παγκόσμια οικονομία.
● Των πολιτικών «καθοδηγητών» του ΔΝΤ, δηλαδή των ΗΠΑ, οι οποίες από την αρχή της κρίσης θέτουν στη Γερμανία την πρόκληση: Αν θέλετε τη διατήρηση και την ηγεσία της ευρωζώνης, πληρώστε – δηλαδή εγγυηθείτε τα χρέη του «μαγαζιού» –, διαφορετικά ο έλεγχος δεν σας ανήκει.
Αν αυτό επεδίωκε η πολιτική ελίτ της ευρωζώνης και ειδικότερα της Γερμανίας, δηλαδή τη διεθνή επιτήρηση του «μαγαζιού», τότε... με τις υγείες της και αλίμονο σ’ εμάς και σε κάθε έννοια που εμπεριέχει την «Ευρώπη». Το μεγάλο ζήτημα όμως παραμένει έτσι όπως τέθηκε στην αρχή της κρίσης: Οι λαοί τι λένε; Η απάντηση σε αυτό, στο τέλος της ημέρας, θα κρίνει τα πάντα. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα τα κρίνει ο πόλεμος – οικονομικός ή άλλος...
Η παραπάνω διαπίστωση διατυπώνεται από τον Sony Kapoor, επικεφαλής της ομάδας αναλυτών του think tank Re-Define, senior visiting fellow στο London School of Economics και πρόεδρο του Banking Stakeholder Group στην Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή.
Καθώς οι ευρωπαϊκοί λαοί συνεχίζουν να αντιδρούν δυναμικά – είτε στους δρόμους είτε στις κάλπες – απορρίπτοντας τη φονική συνταγή λιτότητας για την τιθάσευση της κρίσης στην Ευρώπη, οι πολιτικοί ιθύνοντες της ευρωζώνης συνεχίζουν να αποκαλούν τους ίδιους αυτούς λαούς διεφθαρμένους, ανώριμους κ.λπ. και τις πολιτικές επιλογές τους «κλόουν», «επικίνδυνους» και πάει λέγοντας.
Ο ανωτέρω «τεχνοκράτης» (το κείμενο του οποίου θα βρείτε ολόκληρο μεταφρασμένο στην ιστοσελίδα Euro2day) χρησιμοποιεί εκφράσεις τόσο σκληρές, ώστε θα έκανε να κοκκινίζουν από συστολή αρκετοί από τους εν Ελλάδι «μαϊμού» αντιμνημονιακούς των μεγάλων μιντιακών συγκροτημάτων, οι οποίοι σκίζουν τα ιμάτιά τους... μόνο κάθε φορά που θέλουν νέο δάνειο ή η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά «πουλάει» στο πόπολο ότι δήθεν διαπραγματεύεται με την τρόικα.
«Δεν θέλουμε να μάθουμε»!
Ας δούμε σε μικρά αποσπάσματα του κειμένου του τι διαπιστώνει ο Kapoor:
1. Για την πολιτική λιτότητας: «Αντί μιας πιο χαλαρής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, που θα στηρίζει τις απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις, όπως προτείνουμε εδώ και πολύ καιρό, η Ε.Ε. έχει ακολουθήσει μια βαθύτατα ελαττωματική πολιτική δημοσιονομικής συρρίκνωσης.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της εφαρμογής μιας νοοτροπίας μικρής οικονομίας (που κυριαρχεί στην οικονομική διαμάχη της Γερμανίας) στη μεγαλύτερη οικονομική περιοχή του κόσμου. Η τρέχουσα οικονομική πολιτική προδίδει ένα επίπεδο μακροοικονομικού αναλφαβητισμού, που είναι σοκαριστικό δεδομένου του μορφωτικού επιπέδου της ελίτ που λαμβάνει τις αποφάσεις».
2. Ταχεία προσαρμογή: «Αντί να επικεντρωθούν σε μια στρατηγική 5-10 ετών και σε έναν δρόμο προσαρμογής για μια εξισορρόπηση που θα είναι οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά βιώσιμη, οι ηγέτες της Ε.Ε. ακολουθούν μια πολύ βραχυπρόθεσμη άποψη για την πολιτική.
Την ίδια ώρα που φωνάζουν κατά της βραχυπρόθεσμης οπτικής που ακολουθούν οι χρηματοοικονομικές αγορές, οι δικές τους πολιτικές ήταν ακόμα πιο κοντόφθαλμες. Αυτό που μπορεί να είναι λογικό για μια μικρή χώρα βραχυπρόθεσμα θα είναι αυτοαναιρούμενο και παράλογο για την πανευρωπαϊκή οικονομία μακροπρόθεσμα».
3. Οικονομική βιωσιμότητα: «Αν δεν υπάρξει προσέγγιση που να ισορροπεί καλύτερα το βάρος της προσαρμογής μεταξύ των πιστωτριών χωρών με πλεονάσματα και των δανειοληπτριών χωρών με ελλείμματα και μεταξύ της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανάπτυξης, η Ε.Ε. είναι καταδικασμένη να συνεχίσει σε έναν δρόμο που πολύ απλά δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά βιώσιμος μεσοπρόθεσμα».
4. Κοινωνικές επιπτώσεις: «Όταν γραφτεί η Ιστορία αυτής της κρίσης, δεν θα υπάρχουν ήρωες. Είναι δύσκολο να ελπίζει κανείς σε αυτήν την κατάσταση. Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν ελάχιστα συμφέροντα στην κοινωνία, που αντιμετωπίζουν ένα πολύ ζοφερό μέλλον και που δεν έχουν τίποτε να χάσουν. Αυτό είναι ακριβώς το πρόσφορο έδαφος για μεγάλης κλίμακας κοινωνικές αναταραχές.
Ποιος γνωρίζει τι μπορεί να γίνει την επόμενη φορά που θα διαμαρτυρηθούν οι νέοι της Ισπανίας και η αστυνομία προχωρήσει στην καταστολή τους τραυματίζοντας ή σκοτώνοντας κάποιον; Τι μπορεί να γίνει την επόμενη φορά που ένας ακόμα Ισπανός ιδιοκτήτης ακινήτου θα αυτοκτονήσει; Δεν γνωρίζουμε και θα ήταν καλύτερα να μη μάθουμε».
Με λίγα και απλά λόγια ο Kapoor δεν αφήνει κανένα περιθώριο ούτε επιτυχίας ούτε βιωσιμότητας σε αυτού του είδους την πολιτική. Ακόμη χειρότερα, προϊδεάζει για εξελίξεις ανεξέλεγκτες, καθώς επισημαίνει κάτι για το οποίο από καιρό προειδοποιούμε: όσο πληθαίνουν αυτοί που δεν έχουν πια τίποτε να χάσουν, τόσο οι αντιδράσεις γίνονται μη ελέγξιμες.
ΔΝΤ... παντού
Το δεύτερο ουσιώδες σημείο που προκύπτει από τις παραπάνω διαπιστώσεις είναι επίσης ταυτόσημο με όσα εδώ και χρόνια γράφουμε: η ανάγκη να παραμείνει η διαχείριση της κρίσης σε πολιτικά χέρια. Το σημείο αυτό αποκτά κεφαλαιώδη σημασία αν εντοπίσουμε το κρίσιμο σημείο του άρθρου του Kapoor:
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο [σ.σ.: το ότι δηλαδή ο δρόμος που ακολουθεί η Ε.Ε. «δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά βιώσιμος»] εμείς στο Re-Define υποστηρίζουμε σθεναρά την ύπαρξη προγράμματος του ΔΝΤ για όλη την ευρωζώνη, κάτι που πιστεύουμε ότι γίνεται όλο και πιο απαραίτητο. Καθώς το εγχώριο πολιτικό περιθώριο εντός της ευρωζώνης έχει συρρικνωθεί και οι προκλήσεις στον καταμερισμό των βαρών έχουν γίνει όλο και πιο δύσκολες και εχθρικές, το think tank θεωρεί πως ένα τέτοιο πρόγραμμα εξωτερικής διαιτησίας χρειάζεται επειγόντως».
Όταν, λοιπόν, η ίδια η ηγεσία της ευρωζώνης μετατρέπεται, χάριν των τραπεζών, σε κλόουν και μετατρέπει κυβερνήσεις και πρωθυπουργούς σε μαζορέτες, ακόμη χειρότερα όταν κυβερνήσεις και χώρες («δειλές, μοιραίες και άβουλες αντάμα, προσμένουν, ίσως, κάποιο θάμα», για να παραφράσουμε ελαφρώς τον Βάρναλη), δέχονται να μετατραπούν σε μαζορέτες, αργά ή γρήγορα έρχεται η ώρα που όλο αυτό το καρναβάλι τίθεται υπό επιτήρηση.
Άλλωστε ένα «πρόγραμμα του ΔΝΤ για όλη την ευρωζώνη», επειδή «το εγχώριο πολιτικό περιθώριο εντός της ευρωζώνης έχει συρρικνωθεί», αποτελεί απλώς το προανάκρουσμα της κατάργησης της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ ως αποφασιστικού παράγοντα για την πορεία της Γηραιάς Ηπείρου και την υπαγωγή της στην εξουσία... πολλών και διαφόρων:
● Των τεχνοκρατών του ΔΝΤ, οι οποίοι ήρθαν αρχικά στην Ευρώπη για να παράσχουν, υποτίθεται, μόνο την... τεχνογνωσία που έλειπε από τους Ευρωπαίους στην εφαρμογή περιοριστικής πολιτικής και μοντέλων εσωτερικής υποτίμησης, αλλά πλέον καλούνται ανοιχτά από κάποιους να εφαρμόσουν ένα μοντέλο συνολικής επιτήρησης της ευρωζώνης.
● Των οικονομικών αιμοδοτών του ΔΝΤ, δηλαδή των πολύ μεγάλων και των ταχέως αναπτυσσόμενων οικονομικών δυνάμεων του πλανήτη, οι οποίες τα τελευταία χρόνια εκφράζουν δημοσίως την τρομακτική δυσαρέσκειά τους για την αδιέξοδη πολιτική της ευρωζώνης και της Γερμανίας, η οποία απειλεί ευθέως την παγκόσμια οικονομία.
● Των πολιτικών «καθοδηγητών» του ΔΝΤ, δηλαδή των ΗΠΑ, οι οποίες από την αρχή της κρίσης θέτουν στη Γερμανία την πρόκληση: Αν θέλετε τη διατήρηση και την ηγεσία της ευρωζώνης, πληρώστε – δηλαδή εγγυηθείτε τα χρέη του «μαγαζιού» –, διαφορετικά ο έλεγχος δεν σας ανήκει.
Αν αυτό επεδίωκε η πολιτική ελίτ της ευρωζώνης και ειδικότερα της Γερμανίας, δηλαδή τη διεθνή επιτήρηση του «μαγαζιού», τότε... με τις υγείες της και αλίμονο σ’ εμάς και σε κάθε έννοια που εμπεριέχει την «Ευρώπη». Το μεγάλο ζήτημα όμως παραμένει έτσι όπως τέθηκε στην αρχή της κρίσης: Οι λαοί τι λένε; Η απάντηση σε αυτό, στο τέλος της ημέρας, θα κρίνει τα πάντα. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα τα κρίνει ο πόλεμος – οικονομικός ή άλλος...
0 σχόλια: