Στο
φύλλο της περασμένης Κυριακής, Το ΧΩΝΙ έδειξε τον τρόπο σε χιλιάδες
φορολογούμενους - που δέχθηκαν από τη ΔΟΥ, το "μπλε χαρτάκι" με
βεβαιωμένο το χρέος από το ανεξόφλητο χαράτσι της ΔΕΗ - για το πώς θα
πετύχουν ανακοπή του χρέους. Δείτε τους δώδεκα λόγους
αντισυνταγματικότητας του χαρατσιού.
Το
ΧΩΝΙ, λοιπόν, παραθέτει τους 12 λόγους αντισυνταγματικότητας του
ΕΕΤΗΔΕ, όπως αυτές προκύπτουν τόσο από το κείμενο της απόφασης 1101/2012
του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών όσο και από τις θέσεις των δικαστών
που μειοψήφησαν στην ΟλΣτΕ 1972/2012 του Συμβουλίου της Επικρατείας
προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τους αναγνώστες αλλά και από τους
δικηγόρους που θα θελήσουν την δικαστική αμφισβήτηση αυτής της προφανώς
αντισυνταγματικής διάταξης είτε με ανακοπή είτε με προσφυγή ενώπιον των
διοικητικών δικαστηρίων.
Το
κείμενο των λόγων προσφυγής είναι προσαρμογή του κειμένων των ανωτέρων
αποφάσεων ώστε να μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί σε δικόγραφα που θα
ετοιμάσουν οι αναγνώστες μας ή οι δικηγόροι τους.
1ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Αντίθεση στην αρχή της
φορολόγησης ανάλογα με την φοροδοτική ικανότητα του κάθε πολίτη, που
επιβάλλει να φορολογείται ανάλογα με τις πραγματικές οικονομικές του
δυνάμεις
|
Από
τις διατάξεις των παρ. 1 και 5 του άρθρου 4 του Συντάγματος συνάγονται,
προκειμένου περί επιβολής φορολογικών επιβαρύνσεων, οι αρχές της
καθολικότητας του φόρου και της φορολογικής ισότητας, η δεύτερη δε αυτή
εξειδικεύεται με τον καθορισμό του φορολογικού βάρους, σε κάθε
περίπτωση, αναλόγως της φοροδοτικής ικανότητος εκάστου κατά την εν λόγω,
δηλαδή, συνταγματική αρχή, η επιβολή φόρου επιτρέπεται μόνον εάν και
στον βαθμό που υφίσταται φοροδοτική ικανότητα. Η φοροδοτική ικανότητα
αποτελεί ιδιότητα του υποκειμένου και συνίσταται, όπως αυτή η ίδια η
λεκτική διατύπωση του όρου φανερώνει, στην δυνατότητα του συγκεκριμένου
προσώπου να καταβάλει τον φόρο, χωρίς να θίγεται το ελάχιστο όριο
αξιοπρεπούς, εν όψει του άρθρου 2 παρ.1 του Συντάγματος, διαβιώσεως του,
προσδιορίζεται δε βάσει κριτηρίων αντικειμενικών, αναγομένων στο
εισόδημα ή στην περιουσία, και υποκειμενικών, αναγομένων κυρίως στην
προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική κατάσταση, υγεία και ηλικία του
φορολογουμένου (βλ. Πρακτικά Επιτροπών της Βουλής επί του Συντάγματος,
Συνεδρίαση της 28.1.1975, σελ. 396). Η απορρέουσα δε από τις ανωτέρω
συνταγματικές διατάξεις υποχρέωση του φορολογικού νομοθέτη να σέβεται
τις αρχές της καθολικότητας και της ισότητας του φόρου και, ειδικότερα
να τηρεί το κριτήριο της φοροδοτικής ικανότητος δεν αναιρείται στις
περιπτώσεις, κατά τις οποίες η φορολογική επιβάρυνση δεν θεσπίζεται ως
πάγια, μέλλουσα να ισχύσει επ` αόριστον, αλλά μόνον για συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα, χαρακτηριζόμενη ως «έκτακτη». Εν προκειμένω, με το
άρθρο 53 του ν.4021/2011 επιβάλλεται φορολογική επιβάρυνση στις
ηλεκτροδοτούμενες για οικιστική ή εμπορική χρήση δομημένες επιφάνειες
των ακινήτων που υπάγονται στο κατά το άρθρο 24 του ν. 2130/1993 τέλος
ακίνητης περιουσίας (παρ. 1). Η φορολογική αυτή επιβάρυνση, η οποία
επιβάλλεται για τα έτη 2011 και 2012 (παρ. 4), χαρακτηριζόμενη στον
τίτλο του εν λόγω άρθρου ως «έκτακτη», υπολογίζεται βάσει του εμβαδού,
της παλαιότητας και της τιμής ζώνης του ακινήτου (παρ. 2) και βαρύνει
τον κύριο ή επικαρπωτή αυτού (παρ. 4). Περαιτέρω, στην παρ. 5 του ως άνω
άρθρου προβλέπονται περιπτώσεις ακινήτων, τα οποία, εν όψει του
προσώπου του ιδιοκτήτη ή και της χρήσεως των, απαλλάσσονται του φόρου,
ενώ στην παρ.6 του άρθρου αυτού προβλέπονται, υπό προϋποθέσεις, η
επιβολή μειωμένου συντελεστή στους πολύτεκνους και στους ανάπηρους και η
απαλλαγή των μακροχρονίως ανέργων που είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα
ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ. (ή στα αντίστοιχα μητρώα ανέργων ναυτικών, τεχνικών
τύπου και υπαλλήλων ημερησίων εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης) η
λήψη, όμως, υπ` όψιν όλων των ως άνω κρισίμων για την βεβαίωση του
επιμάχου φόρου παραμέτρων λαμβάνει χώρα, όπως συνάγεται από την παρ. 7
(στην οποία γίνεται λόγος και για επιστροφή του φόρου), μετά την κατά
την παρ. 8 βεβαίωση (εξατομίκευση) του φόρου που, συντελείται με την
εγγραφή στις μηχανογραφικές καταστάσεις που καταρτίζει η ΔΕΗ (και οι
λοιποί εναλλακτικοί προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος). Όμως, από μόνα τα
προεκτεθέντα τρία στοιχεία (εμβαδόν, παλαιότητα, τιμή ζώνης) του
ακινήτου, βάσει των οποίων, κατά την παρ. 8, γίνεται η βεβαίωση του
φόρου με τις ανωτέρω μηχανογραφικές καταστάσεις, ασυνδέτως προς άλλα
κριτήρια αντικειμενικά (προσδιοριστικά της αξίας ή και της αποδόσεως των
ακινήτων) και κυρίως, υποκειμενικά (εισοδηματικά, περιουσίας,
προσωπικής και οικογενειακής καταστάσεως), δεν αποδεικνύεται, ούτε
τεκμαίρεται κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η ύπαρξη φοροδοτικής
ικανότητας του κυρίου ή επικαρπωτού του ακινήτου και η έκταση της
ικανότητας αυτής, η μη λήψη δε υπ` όψιν της φοροδοτικής ικανότητας των
βαρυνρμένων με τον επίμαχο φόρο προσώπων για την επιβολή αυτού συνιστά,
παραβίαση των ανωτέρω συνταγματικών διατάξεων, εν όψει μάλιστα και της,
κατά τον χρόνο θεσπίσεως αυτού, ιδιαιτέρως δυσμενούς οικονομικής
συγκυρίας (συνεχούς μειώσεως μισθών και συντάξεων κα επιβολής
αλλεπαλλήλων φορολογικών βαρών επί εισοδημάτων και περιουσιών).
|
2ος Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Αδικαιολόγητη αντίθεση στις αρχές της καθολικότητας και της ισότητας του φόρου
|
Ο
προσδιορισμός του κύκλου των βαρυνομένων με τον φόρο αυτό προσώπων
παρίσταται, εν όψει του εξαγγελλόμενου σκοπού («άμεση μείωση του
δημοσιονομικού ελλείμματος»), αυθαίρετος, διότι οι επίμαχες ρυθμίσεις
θίγουν τις, συνταγματικές αρχές της καθολικότητας και της ισότητας του
φόρου, αφού εισάγουν διαφορετική μεταχείριση, ανεπίδεκτη δικαιολογήσεως
εν όψει του προαναφερθέντος σκοπού, μεταξύ, αφ` ενός μεν, των ως άνω
προσώπων (ιδιοκτητών ή επικαρπωτών δομημένων επιφανειών οικιστικής ή
εμπορικής χρήσεως), τα οποία θεωρούνται ως έχοντα φοροδοτική ικανότητα,
και, αφ` ετέρου, των ιδιοκτητών ή επικαρπωτών άλλων, ενδεχομένως
προσοδοφόρων, ακινήτων μη ηλεκτροδοτουμένων ή μη δομημένων ή ακινήτων
βιομηχανικής, βιοτεχνικής, γεωργικής ή κτηνοτροφικής χρήσεως ή χώρων
αθλητικών εγκαταστάσεων (βλ.παρ. 5). Είναι, επίσης, εκτός άλλων
περιπτώσεων, ανεπίδεκτη δικαιολογήσεως, εν όψει του προεκτεθέντος σκοπού
του νόμου, και η, κατά την παρ. 6 του εν λόγω άρθρου, απαλλαγή από τον
επίμαχο φόρο των ακινήτων, που ιδιοκατοικούνται αποκλειστικώς από
μακροχρονίως ανέργους εγγεγραμμένους στα μητρώα του ΟΑΕΔ (ή στους
σχετικούς καταλόγους ανέργων ναυτικών, τεχνικών τύπου και προσωπικού
ημερησίων εφημερίδων Αθηνών και Θεσσαλονίκης), όχι δε καν των ακινήτων
που ιδιοκατοικούνται από τους λοιπούς πράγματι, κατά κοινή πείρα,
μακροχρονίως ανέργους, των οποίων δεν προβλέπεται κατά νόμο η εγγραφή
στα ανωτέρω μητρώα (λ.χ. των μακροχρονίως ανέργων που δεν είχαν
απασχοληθεί ως μισθωτοί, αλλά ως ελεύθεροι επαγγελματίες). Ενόψει των
ανωτέρω, όλως ενδεικτικώς επισημανθέντων, οι ρυθμίσεις του άρθρου 53 του
ν.4021/2011 αντίκειται στις διατάξεις των παρ. 1 και 5 του άρθρου 4 του
Συντάγματος,
|
3ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Δεν συντρέχει περίπτωση
«εκτάκτου περιστάσεως» που ενδεχομένως να δικαιολογεί παρέκκλιση από
κάποιες συνταγματικές διατάξεις
|
Ο
επίμαχος φόρος δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «έκτακτος» υπό την έννοια
του φόρου που επιβάλλεται για την αντιμετώπιση εκτάκτων και απροβλέπτων
καταστάσεων (όπως λ.χ. φυσικών καταστροφών, θεομηνιών, πολεμικών
γεγονότων), δεδομένου ότι η θέσπιση του στις 3.10.2011, με άμεση ισχύ
από της ημερομηνίας αυτής, χωρίς σχετική πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του
έτους 2011 (κατά παράβαση δηλαδή των παρ. 1, 2 και 4 του άρθρου 79 του
Συντάγματος) αποσκοπεί, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της σχετικής
τροπολογίας, στην πρόληψη των προβλημάτων (δημοσιονομικών ελλειμμάτων)
που μέλλουν να προκύψουν από την εκτέλεση του τρέχοντος προϋπολογισμού
(2011) και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-
2015 (ΟλΣτΕ 1972/2012)
|
4ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Μόνο και μόνο η κατοχή
ακινήτου δεν συνιστά πρόσφορο κριτήριο για να διαγνωσθεί η φοροδοτική
ικανότητα κάθε φορολογούμενου
|
Το
άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος επιτάσσει τη συμμετοχή των ελλήνων
πολιτών στα δημόσια βάρη, όχι μόνο «χωρίς διακρίσεις» αλλά και «ανάλογα
με τις δυνάμεις τους». Από την τελευταία αυτή προϋπόθεση απορρέει η
βασική για τη φορολογία αρχή, κατά την οποία αναγκαίος όρος για την
επιβολή οποιουδήποτε φόρου είναι η ύπαρξη αντίστοιχης φοροδοτικής
ικανότητας· δυνατότητας δηλαδή του φορολογουμένου, εν όψει και της
συνεπούς εκπλήρωσης των λοιπών υποχρεώσεων του προς το κράτος, να
καταβάλει το φόρο χωρίς να διακινδυνεύσει, εκ του λόγου τούτου, η
συντήρηση του. Εν σχέσει, άλλωστε, προς την αρχή αυτή καθορίζονται
περαιτέρω, στο άρθρο 78 παρ. 1 του Συντάγματος, τα στοιχεία που,
περιοριστικά, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο φορολόγησης (εισόδημα,
περιουσία, δαπάνες, συναλλαγές), με την έννοια ότι από τα στοιχεία αυτά
και μόνον επιτρέπεται να συναχθεί κατ` αρχήν φοροδοτική ικανότητα, αλλά
και ότι στην πραγματική ύπαρξη της τελευταίας οφείλει, εν πάση
περιπτώσει, να αποβλέπει ο κοινός νομοθέτης κατά την επιβολή των κατ`
ιδίαν φόρων, συνεκτιμώντας τις συγκεκριμένες εκάστοτε συνθήκες και
χρησιμοποιώντας πρόσφορα προς τούτο κριτήρια. Η συνταγματική αυτή
υποχρέωση αποτελεί όριο στην άσκηση της νομοθετικής φορολογικής
πολιτικής εν γένει, η παράβλεψη του οποίου αποτελεί αντικείμενο
δικαστικής κρίσεως κατά τον έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων. Εν
όψει αυτών, το επίδικο «έκτακτο ειδικό τέλος» του άρθρου 53 του
ν.4021/2011 δεν συνάδει με τις πιο πάνω συνταγματικές διατάξεις. Διότι,
ναι μεν αποτελεί, κατά τα προεκτεθέντα, φόρο επί της ακίνητης
περιουσίας, ειδικότερα δε επί της κατοχής της, όπως όμως προκύπτει τόσον
από την αιτιολογική έκθεση του νόμου όσο και από τις ίδιες τις
ρυθμίσεις του, η επιβολή του, υπαγορευόμενη από την ανάγκη «άμεσης
μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος» και περιοριζόμενη μόνο στις
«ηλεκχροδοτούμενες για οικιστική ή εμπορική χρήση δομημένες επιφάνειες»,
δεν αποβλέπει κατ` ουσίαν παρά σε μόνη την άμεση είσπραξη του οικείου
ποσού, την οποία εξασφαλίζει πράγματι στις περιπτώσεις αυτές ο
εισπρακτικός μηχανισμός μέσω των λογαριασμών της Δ.Ε.Η. Με τα ως άνω
όμως δεδομένα, η κατοχή της εν λόγω ακίνητης περιουσίας, έχοντας
καταστεί φορολογητέα για τον πιο πάνω λόγο, χωρίς να προκύπτει ότι έχει
περαιτέρω εκτιμηθεί προς τούτο η σημασία της ως κριτηρίου διαγνώσεως
φοροδοτικής ικανότητας, δεν αποτελεί πρόσφορο τέτοιο κριτήριο για τους
βαρυνομένους με το επίδικο έκτακτο τέλος, δεδομένης και της αντίστροφης
προοδευτικότητας που εμφανίζει η ρύθμιση του πίνακα α` της παραγράφου 2
του άρθρου 53, καθώς και εν όψει της παρούσας συγκυρίας, κατά την οποία,
όπως είναι κοινώς γνωστό, η οικονομική κατάσταση των φορολογουμένων
έχει ουσιωδώς πληγεί τόσον από την προσθήκη στους παγίους φόρους σωρείας
εκτάκτων φορολογικών επιβαρύνσεων και δη σε συντομότατο χρονικό
διάστημα, όσον και από την έντονη ύφεση που παρατηρείται στην οικονομία,
με επιπτώσεις, μεταξύ άλλων, στα εισοδήματα αλλά και στην αγορά
ακινήτων.
|
5ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Αντίθεση στην αρχή της
φοροδοτικής ικανότητας και της προστασίας της αξιοπρέπειας του ανθρώπου
επειδή ο νομοθέτης δεν έχει συνυπολογίσει και το πλήθος των ήδη
επιβληθέντων φόρων πριν επιβάλλει το χαράτσι
|
Το
άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, στο οποίο ορίζεται ότι οι έλληνες
πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις
δυνάμεις τους, αποτελεί ειδικότερη εκδήλωση της αρχής της ισότητας που
επιτάσσει τη συμμετοχή όλων των ελλήνων πολιτών στην εκπλήρωση των
οικονομικών υποχρεώσεων τους προς την Πολιτεία, μέσω της καταβολής
φόρων, με σκοπό την κάλυψη των δημοσίων δαπανών. Από τις διατάξεις του
ανωτέρω άρθρου συνάγεται, περαιτέρω, ότι η επιβολή φόρων στους έλληνες
πολίτες πρέπει να βασίζεται: α) στην αναλογική ισότητα υπό την έννοια
ότι οι πολίτες συμμετέχουν στις φορολογικές υποχρεώσεις σύμφωνα με τις
οικονομικές τους δυνάμεις και επομένως δεν επιτρέπεται η αντιμετώπιση
τους επί τη βάσει της αριθμητικής- μαθηματικής ισότητας που θα οδηγούσε
στην ίδια μεταχείριση των οικονομικά ευρωστότερων με τους οικονομικά
ασθενέστερους, β) στη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών η οποία επιβάλλει
στο νομοθέτη να λαμβάνει υπόψη ότι υπάρχει ένα όριο κατά τη θεσμοθέτηση
φορολογικών επιβαρύνσεων, τυχόν υπέρβαση του οποίου πλήσσει τη
δυνατότητα τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές και ταυτόχρονα
να διατηρήσουν ένα ανεκτό βιοτικό επίπεδο. Οι εν λόγω απορρέουσες από
το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος επιταγές προς τον κοινό νομοθέτη
ισχύουν ακόμα και σε περιόδους οικονομικών κρίσεων κατά τις οποίες η
Πολιτεία αναγκάζεται να λάβει έκτακτα οικονομικά μέτρα, τα οποία
επιβάλλονται παραλλήλως με τους τακτικούς φόρους, για τη θεραπεία
επιτακτικών αναγκών υπέρτερου εθνικού συμφέροντος και έχουν ως συνέπεια
ιδιαίτερα επαχθείς επιβαρύνσεις για μεγάλες κατηγορίες πολιτών.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τις ρυθμίσεις και την αιτιολογική έκθεση
του ν.3833/2010 «Προστασία της εθνικής οικονομίας- Επείγοντα μέτρα για
την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης» (ΕτΚ Α`, φ. 40) η χώρα
αντιμετωπίζει την τελευταία τριετία πρωτόγνωρες οικονομικές συνθήκες και
την μεγαλύτερη δημοσιονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών η οποία
απειλεί σοβαρά την εθνική οικονομία (βλ. την αιτιολογική έκθεση του
νόμου και την απόφαση Ολομ. ΣτΕ 668/2012). Προς αντιμετώπιση των σοβαρών
αυτών προβλημάτων ελήφθησαν ήδη μέτρα με τα οποία επιβλήθηκε έκτακτη
εφάπαξ εισφορά στο εισόδημα φυσικών προσώπων (άρθρο 18 του ν.3758/2009),
μειώθηκαν οι μισθοί των υπηρετούντων στο δημόσιο τομέα (άρθρα 1 και 2
του ν.3833/2010), αυξήθηκαν οι συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας και
διαφόρων ειδικών φόρων κατανάλωσης (άρθρα 12-15 του ν. 3833/2010),
επιβλήθηκε έκτακτη εφάπαξ εισφορά επί του εισοδήματος των φυσικών
προσώπων οικονομικού έτους 2010 (άρθρο 5 του ν. 3833/2010), επιβλήθηκε
ειδική εισφορά αλληλεγγύης στο ετήσιο συνολικό καθαρό εισόδημα άνω των
12.000 ευρώ των φυσικών προσώπων (άρθρο 29 του ν. 3986/2011), επιβλήθηκε
έκτακτη εισφορά επί της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει
από την κυριότητα ή κατοχή επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης
(άρθρο 30 του ν. 3986/2011) και επιβλήθηκε ετήσιο τέλος επιτηδεύματος
στους επιτηδευματίες και τους ασκούντες ελεύθερο επάγγελμα (άρθρο 31 του
ν.3986/2011). Κατόπιν αυτών των διαδοχικών φορολογικών και
εισοδηματικών μέτρων είναι προφανές ότι οι έλληνες πολίτες έχουν ήδη
υποστεί σοβαρότατες οικονομικές απώλειες οι οποίες, κατά τα δεδομένα της
κοινής πείρας, επηρεάζουν ουσιωδώς το πραγματικό επίπεδο της
φοροδοτικής τους ικανότητας. Εξάλλου, η επίδικη επιβάρυνση του
ν.4021/2011 δεν αποτελεί τέλος αλλά φόρο που επιβάλλεται επί της
ακίνητης περιουσίας των πολιτών, η οποία έχει ήδη υποστεί σοβαρή μείωση
της αξίας της, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας, εφόσον η βαθύτατη
οικονομική κρίση έχει ως συνέπεια τον δραματικό περιορισμό των
αγοραπωλησιών των ακινήτων και την κλιμακούμενη αύξηση του αριθμού των
ακινήτων που δεν προσπορίζουν εισόδημα στους ιδιοκτήτες τους. Από την
αιτιολογική έκθεση του ν.4021/2011 προκύπτει ότι ο νομοθέτης
χρησιμοποίησε αποκλειστικά και μόνο γενικά αριθμητικά στοιχεία σχετικά
με το σύνολο των ακινήτων και την αξία τους σε ολόκληρη την επικράτεια
και αρκέσθηκε να προσδιορίσει το συνολικό ποσό που θα εισπράξει το
κράτος από την επιβολή του φόρου. Με τα δεδομένα αυτά οι διατάξεις του
άρθρου 53 του ν.4021/2011 αντίκεινται στο άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος
διότι επιβάλλουν ένα ακόμα φορολογικό βάρος στους έλληνες πολίτες χωρίς
να συνεκτιμάται διόλου, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση του
νομού, τόσο για την επιβολή αυτού τούτου του φόρου όσο και για το ύψος
του, η συνολική μέχρι σήμερα φορολογική τους επιβάρυνση, με την άθροιση
τακτικών και εκτάκτων φορολογικών υποχρεώσεων, η οποία έχει
δυσμενέστατες επιπτώσεις στη φοροδοτική ικανότητα και ως εκ τούτου στη
διατήρηση ανεκτού βιοτικού επιπέδου για πολλές κατηγορίες κατηγοριών
πολιτών, που έχουν ήδη υποστεί σοβαρότατες οικονομικές απώλειες,
λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι για τον επίδικο φόρο δεν προβλέπεται
απαλλαγή ούτε καν της πρώτης κατοικίας που αποτελεί, ιδίως εν μέσω
σοβούσας οικονομικής κρίσης, αναγκαίο στοιχείο για την αξιοπρεπή
διαβίωση του ανθρώπου (άρθρο 2 παρ. 1 Συντ.) και για την προστασία της
οικογένειας (άρθρο 21 Συντ.).
|
6ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Αντίθεση στο άρθρο 4 παρ. 5
του Συντάγματος γιατί το κριτήριο της επιφάνειας δεν ικανό να γίνει
κριτήριο φοροδοτικής ικανότητας, ενώ το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται
ανταπόδειξη της φοροδοτικής ικανότητας είναι αντίθετο στο άρθρο 20
παρ. 1 του Συντάγματος που προβλέπει την δυνατότητα δικαστικής
προστασίας έναντι σε κάθε προσβολή των δικαιωμάτων του πολίτη
|
Επιπρόσθετα,
η επίδικη φορολογία είναι αντισυνταγματική ως αντικείμενη στο άρθρο 4
παρ. 5 του Συντάγματος, αφού το κριτήριο επιβολής της, ήτοι το εμβαδόν
της ηλεκτροδοτούμενης επιφανείας δεν δύναται σε καμία περίπτωση να
αποτελέσει και κριτήριο φοροδοτικής ικανότητος του φορολογουμένου ενώ με
μέτρο υπολογισμού του φόρου βάσει της εν λόγω επιφανείας, ουσιαστικά
θεσπίζεται ένα αμάχητο τεκμήριο φοροδοτικής ικανότητος, στο οποίο εν
τοις πράγμασι δεν χωρεί ανταπόδειξη ως προς τη δυνατότητα του υπόχρεου
να το καταβάλει κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 1 Σ.
|
7ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού – Η επίκληση της οικονομικής
κατάστασης δεν είναι νόμος ούτε διάταξη που μπορεί να υπερκεράσει τις
διατάξεις του συντάγματος γιατί δεν είναι έκτακτη κατάσταση από αυτές
που αναγνωρίζει το Σύνταγμα
|
Η
κρίσιμη οικονομική κατάσταση της χώρας που αναφέρει η εισηγητική έκθεση
του νόμου δεν είναι δυνατόν να άρει την αντισυνταγματικότητα της, αφού
το ίδιο το Σύνταγμα έχει ειδικές ρυθμίσεις για έκτακτες καταστάσεις και
δεν επιτρέπεται η καταστρατήγηση του από τον κοινό νομοθέτη.
|
8ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού - Αντίθεση στο άρθρο 1 του
Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ που προστατεύει το ατομικό
δικαίωμα της ιδιοκτησίας,
|
Η
επιβολή της επίδικης φορολογικής επιβαρύνσεως δεν συνιστά ανεκτό
περιορισμό της ιδιοκτησίας των βαρυνομένων με αυτή προσώπων, κατά την
έννοια του άρθρου 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, δεδομένης
της δεινής οικονομικής καταστάσεως εις την οποία έχει περιέλθει η
συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και ειδικότερα οι εξ αυτών
βαρυνόμενοι με την καταβολή της επίδικης φορολογίας. Η δεινή αυτή
οικονομική κατάσταση είναι απότοκος των συνεχών μειώσεων των εν γένει
εισοδημάτων των και της αυξήσεως των φορολογικών βαρών που τους
επιβάλλονται. Ειδικότερα οι συνεχείς μειώσεις μισθών και συντάξεων, με
παράλληλη διατήρηση της τιμής των αγαθών εις τα προ της οικονομικής
κρίσεως υψηλά επίπεδα, συνδυαζόμενη με αύξηση των πάσης φύσεως
φορολογικών υποχρεώσεων των πολιτών (κατάργηση σειράς φοροαπαλλαγών,
επιβολή νέων φόρων δια της υπέρμετρου αυξήσεως των τεκμηρίων διαβιώσεως,
αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, υπό καθεστώς υφέσεως της
οικονομίας, η οποία συνεπάγεται όχι μόνον μείωση των αντικειμενικών τους
αξιών αλλά και των πάσης φύσεως προσόδων εξ αυτών κλπ.) αποτελούν τους
κύριους παράγοντες μειώσεως της αγοραστικής δυνάμεως των πολιτών, που
οδηγούν αναποτρέπτως στη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, σε επίπεδο
που να απειλεί πολλές φορές ακόμη και το ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς
διαβιώσεως ορισμένων εξ αυτών. Αυτόθροος συνέπεια όλων αυτών είναι η
αδυναμία εκπληρώσεως των φορολογικών υποχρεώσεων από ορισμένους από τους
βαρυνόμενους με την επίδικη φορολογία λόγω εξαντλήσεως της φοροδοτικής
τους ικανότητος, την οποία έπρεπε προηγουμένως να σταθμίσει ο νομοθέτης
προκειμένου να προχωρήσει στην επιβολή της, κατά τρόπο συμβατό με την
προαναφερθείσα διάταξη του πρώτου προσθέτου πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (βλ. μειοψηφία § 18 στην ΟλΣτΕ 1972/2012).
|
9ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού - Αντίθεση στις διατάξεις των
άρθρων 1 παρ. 3 και 26 του Συντάγματος, διότι η βεβαίωση του φόρου,
αποτελεί βασική έκφραση της δημόσιας εξουσίας και της κυριαρχίας του
Κράτους, οι οποίες ασκούνται αποκλειστικά από όργανα του Κράτους
|
Όπως
ρητώς ορίζεται στο πρώτο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 53 του
ν.402/2011, η βεβαίωση του επίμαχου φόρου, η εξατομίκευση δηλαδή της
φορολογικής οφειλής με τον προσδιορισμό του ύψους του φόρου και του
προσώπου του υπόχρεου «συντελείται με την εγγραφή στις 17.9.2011 του
ηλεκτροδοτουμενου ακινήτου στις μηχανογραφικές καταστάσεις της Δ.Ε.Η.
και των λοιπών εναλλακτικών προμηθευτών ηλεκτρικού ρεύματος και ο
κατάλογος αυτός αποτελεί τον τίτλο βεβαίωσης για το Ελληνικό Δημόσιο και
τον αντίστοιχο χρηματικό κατάλογο των αρμόδιων Δ.Ο.Υ.». Από την διάταξη
αυτή συνάγεται ότι - σε αντίθεση με το, επίσης εισπραττόμενο από την
Δ.Ε.Η., τέλος ακίνητης περιουσίας του άρθρου 24 του ν.2130/1993, του
οποίου η βεβαίωση συντελείται με την εγγραφή του υπόχρεου, κατά την παρ.
8 του εν λόγω άρθρου, στον σχετικό κατάλογο που καταρτίζει ο οικείος
Δήμος ή Κοινότητα - η βεβαίωση του επίμαχου φόρου συντελείται με την
εγγραφή του ακινήτου στους καταλόγους που καταρτίζουν διάφορα νομικά
πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (η Δ.Ε.Η. και οι λοιποί εναλλακτικοί
προμηθευτές), η εγγραφή δε στους καταλόγους που καταρτίζουν τα εν λόγω
νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου αποτελεί για το Ελληνικό Δημόσιο τον
τίτλο βεβαιώσεως του φόρου. Επομένως, με το σύστημα αυτό η βεβαίωση του
φόρου, η εφαρμογή δηλαδή του φορολογικού νόμου σε συγκεκριμένη ατομική
περίπτωση με τον προσδιορισμό του προσώπου του υπόχρεου και του ύψους
της φορολογικής οφειλής, ανατίθεται σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.
Τούτο, όμως, αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 3 και 26 του
Συντάγματος, διότι η βεβαίωση του φόρου, έχουσα το ανωτέρω περιεχόμενο,
αποτελεί βασική έκφραση της δημόσιας εξουσίας και της κυριαρχίας του
Κράτους, οι οποίες, κατά τις εν λόγω συνταγματικές διατάξεις, ασκούνται
αποκλειστικά από όργανα του Κράτους (ή νομικών προσώπων δημοσίου
δικαίου) και όχι από ιδιώτες (βλ. Ολομ. ΣτΕ. 1934/1988). Ειδικότερα δε, η
βεβαίωση του φόρου, εντασσόμενη, ως εκ του ανωτέρω περιεχομένου της,
στην άσκηση της εκτελεστικής λειτουργίας του Κράτους, ασκείται από
όργανα της εκτελεστικής εξουσίας αυτού, σύμφωνα με την καθιερούμενη από
το ως άνω άρθρο 26 του Συντάγματος αρχή της διακρίσεως των λειτουργιών.
Την παραβίαση, εν προκειμένω, των ανωτέρω συνταγματικών διατάξεων δεν
είναι ικανή να άρει η πρόβλεψη, στην παρ. 7 του άρθρου 53 του ν.
4021/2011, της δυνατότητος ελέγχου, από όργανα της κρατικής διοικήσεως,
της γενομένης από τα ως άνω νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου βεβαιώσεως
του φόρου και τούτο α) διότι κρίσιμο εν προκειμένω ζήτημα είναι η
αρμοδιότητα ως προς την βεβαίωση του φόρου και όχι ως προς τον
επακολουθούντα έλεγχο αυτής, β) διότι ο έλεγχος αυτός δεν χωρεί σε κάθε
περίπτωση, αλλά αφορά μόνο στις, κατά την παρ. 6 του ως άνω άρθρου 53,
περιορισμένες περιπτώσεις εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ή απαλλαγής,
προϋποθέτει δε αίτηση του ενδιαφερομένου. Με τον έλεγχο, άλλωστε, αυτόν
παρέχεται - μετά την βεβαίωση, με τους καταρτιζόμενους από την, Δ.Ε.Η.
(και τους λοιπούς εναλλακτικούς προμηθευτές) καταλόγους, του επίμαχου
φόρου βάσει του εμβαδού, της παλαιότητος και της τιμής ζώνης του
ακινήτου - η δυνατότητα ανατροπής της εν λόγω βεβαιώσεως δια της εκ των
υστέρων λήψης υπ` όψιν των, κατά την παρ. 6 υποκειμενικών κριτηρίων
φοροδοτικής ικανότητος που συνεπάγονται μείωση της φορολογικής
επιβαρύνσεως ή απαλλαγή από αυτήν, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να
επιστραφεί «επιπλέον τέλος που τυχόν καταβλήθηκε» (βλ. παρ.7 του άρθρου
53). Η πρόβλεψη, όμως, της ανωτέρω δυνατότητας αντίκειται στην αρχή της
οριστικότητας της προσδιοριστικής του φόρου πράξεως που εμπεριέχεται
στον κανόνα της βεβαιότητας του φόρου, ο οποίος αποτελεί ειδικότερη
έκφανση της, καθιερουμένης με το άρθρο 78 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος,
αρχής της νομιμότητας του φόρου. Τέλος, η προπεριγραφείσα παραβίαση των
άρθρων 1 παρ. 3 και 26 του Συντάγματος δεν αίρεται από την, προβλεπόμενη
στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 53 του ν. 4021/2011,
δυνατότητα εκ νέου βεβαιώσεως του επίμαχου φόρου από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.,
αφού η νέα αυτή βεβαίωση-τελεί υπό την αίρεση της μη καταβολής αυτού
μέσω του λογαριασμού καταναλώσεως ηλεκτρικού ρεύματος (ΟλΣτΕ 1972/2012).
|
10ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού - Είναι αντίθετο με τις
διατάξεις του Συντάγματος η επέμβαση του Νομοθέτη στην σύμβαση του
καταναλωτή με την Δ.Ε.Η, η αλλαγή του περιεχομένου της σύμβασης και η
πρόβλεψη επιβολής φορολογικών ποινών σε βάρος καταναλωτή
|
Περαιτέρω,
για την περίπτωση μη καταβολής του τέλους μέσω του λογαριασμού
κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος, ορίζεται στην παράγραφο 11 του
άρθρου 53 του ν.4021/2011 ότι η ΔΕΗ και οι εναλλακτικοί προμηθευτές
ηλεκτρικού ρεύματος προβαίνουν στην έκδοση εντολής διακοπής του ρεύματος
του καταναλωτή προς τον Διαχειριστή του Δικτύου, ο οποίος προβαίνει σε
διακοπή της σύνδεσης και δεν το επαναχορηγούν μέχρι να εξοφληθεί το
οφειλόμενο τέλος, δεν επιτρέπεται δε η αλλαγή προμηθευτή ηλεκτρικού
ρεύματος αν δεν εξοφληθεί προηγουμένως τα ειδικό τέλος. Εξ άλλου, ο
ν.4001/2011, που ενσωμάτωσε στο ελληνικό δίκαιο τις ρυθμίσεις της
Οδηγίας 2009/72/ΕΚ, ορίζει στο Δεύτερο Μέρος αυτού (άρθρα 46- 59),
αναφορικά με την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος από τους καταναλωτές,
μεταξύ άλλων, ότι α) η προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος επιτρέπεται μόνον
μετά από σύναψη σύμβασης `προμηθείας μεταξύ προμηθευτή και πελάτη, την
οποία καταρτίζει και υποβάλλει ο προμηθευτής στον πελάτη κατόπιν
αιτήσεως του τελευταίου, οι δε γενικοί και ειδικοί όροι της συμβάσεως
αυτής πρέπει να είναι συμβατοί με τις αρχές της καλής πίστης και τήρησης
των συναλλακτικών ηθών και να καθίστανται γνωστοί στον πελάτη πριν από
την σύναψη της συμβάσεως (άρθρο 47 παρ. 2) β) ο προμηθευτής δικαιούται
να αρνηθεί να προμηθεύσει συγκεκριμένο πελάτη εάν συντρέχουν σοβαροί
λόγοι, όπως η ύπαρξη ληξιπροθέσμων οφειλών του πελάτη προς άλλον
προμηθευτή. Οι προϋποθέσεις άρνησης προμηθείας και διακοπής της παροχής
πρέπει να είναι σαφώς διατυπωμένες και να παρέχονται στον πελάτη εκ των
προτέρων και ιδίως κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της
σύμβασης προμήθειας (άρθρο 48 παρ. 5). Η θεσπιζόμενη, κατά τα ανωτέρω,
στην παράγραφο 11 του άρθρου 53 του ν. 4021/2011 δυνατότητα της ΔΕΗ και
των εναλλακτικών προμηθευτών ηλεκτρικού ρεύματος να προβαίνουν σε
διακοπή της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος προς τον καταναλωτή
αντίκειται στο Σύνταγμα και είναι, ως εκ τούτου, ανίσχυρη. Επί της
ειδικότερης θεμελιώσεως της αντισυνταγματικότητας της ανωτέρω ρυθμίσεως
γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Με το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος που
ορίζει ότι «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την
προσωπικότητα του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και
πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων
και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη» κατοχυρώνεται, ως
ατομικό δικαίωμα η οικονομική ελευθερία. Ειδική εκδήλωση του
συνταγματικού αυτού δικαιώματος αποτελεί για τους ιδιώτες, φυσικά ή
νομικά πρόσωπα, η ελευθερία των συμβάσεων, στη οποία ανήκουν, μεταξύ
άλλων, και η σύμφυτη αξίωση της τηρήσεως των συμβατικών δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων των αντισυμβαλλομένων. Νομοθετική επέμβαση σε συνεστημένη
συμβατική σχέση είναι επιτρεπτή ως εξαιρετικό μέτρο, λαμβανόμενο στο
πλαίσιο της αρχής της αναλογικότητας, όταν σοβαροί λόγοι δημοσίου
συμφέροντος, οι οποίοι συνάπτονται με το αντικείμενο της συμβάσεως,
δικαιολογούν την ανατροπή της ομαλής εξελίξεως της συμβάσεως ή την
μεταβολή των συμφωνηθέντων από τους αντισυμβαλλομένους (πρβλ. ΣτΕ
1909-10/2001 Ολομ.). Δεν επιτρέπεται, όμως, κατά την έννοια της ως άνω
συνταγματικής διατάξεως, επέμβαση του νομοθέτη σε όρους συνεστημένης
συμβάσεως, όταν η επέμβαση αυτή δεν αποσκοπεί στην άρση επιβλαβών για το
δημόσιο συμφέρον συνεπειών της συμβάσεως, αλλά αποβλέπει σε σκοπό ξένο
προς το αντικείμενο αυτής. Εν όψει των ανωτέρω, η προβλεπομένη στην
παράγραφο 11 του άρθρου 53 του ν.4021/2011 δυνατότητα διακοπής της
παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος σε καταναλωτή, ο οποίος δεν καταβάλλει,
κατά τον οριζόμενο στο άρθρο αυτό τρόπο, το οφειλόμενο από αυτόν ειδικό
τέλος, αν και κατά τα λοιπά προσφέρεται στην καταβολή του αντιτίμου του
οικείου λογαριασμού κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, αποτελεί
συνταγματικώς ανεπίτρεπτη επέμβαση στην συμβατική σχέση μεταξύ του
καταναλωτή και του προμηθευτή ηλεκτρικού ρεύματος και προσβολή του
δικαιώματος του πρώτου για ελεύθερη απόλαυση των απορρεόντων από την
σχετική σύμβαση προμηθείας δικαιωμάτων του. Πράγματι εκ του ότι
ενδεχομένως θεμιτώς, κατά τα ειδικότερα εκτεθέντα ανωτέρω, ανάγεται, σε
νόμιμο τίτλο βεβαιώσεως για το Δημόσιο η εγγραφή του καταναλωτή στις
μηχανογραφικές καταστάσεις των προμηθευτών ηλεκτρικής ενεργείας και
προβλέπεται η είσπραξη του ειδικού τέλους ενιαίως με την εξόφληση του
οικείου λογαριασμού καταναλώσεως, ουδόλως παρέπεται ότι είναι δυνατόν να
επακολουθεί, ως συνέπεια της μη καταβολής του τέλους και εν είδει
κυρώσεως, η διακοπή της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος στον συνεπή
απέναντι στον αντισυμβαλλόμενο του προμηθευτή καταναλωτή, διότι με τον
τρόπο αυτό υπάρχει επέμβαση στην μεταξύ αυτών συμβατική σχέση. Τούτο δε,
διότι η επιδίωξη διασφάλισης της καταβολής νομίμως προβλεπομένης
φορολογικής επιβαρύνσεως συνιστά σκοπό θεμιτό μεν καθεαυτό, όμως άσχετο
με το αντικείμενο της συμβάσεως παροχής ηλεκτρικού ρεύματος
|
11ος
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού - Είναι αντίθετο με τις
διατάξεις του Συντάγματος η πρόβλεψη επιβολής φορολογικών ποινών από την
ΔΕΗ σε βάρος καταναλωτή
|
Με
την κύρωση της διακοπής από τον Διαχειριστή του Δικτύου της παροχής
ηλεκτρικού ρεύματος σε φορολογούμενο για τον λόγο ότι δεν είναι συνεπής
με φορολογικές υποχρεώσεις άσχετες προς τις απορρέουσες από την σύμβαση
προμηθείας ηλεκτρικού ρεύματος υποχρεώσεις του παραβιάζεται η αρχή της
αναλογικότητας, διότι πρόκειται περί μέτρου το οποίο άγει σε αναίρεση
της καθολικότητας της παροχής των υπηρεσιών κοινωφελούς δικτύου
εξυπηρετήσεως για λόγο, ο -οποίος δεν είναι συναφής με την παροχή της εν
λόγω υπηρεσίας. Η δε κύρωση της διακοπής της παροχής του ηλεκτρικού
ρεύματος σε περίπτωση μη καταβολής του επίμαχου τέλους αντίκειται όχι
μόνον στο άρθρο 5 παρ.1 του Συντάγματος και την αρχή της αναλογικότητας,
αλλά επίσης και στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, διότι συνεπάγεται
στέρηση κοινωνικού αγαθού ζωτικής σημασίας, ουσιώδους για την αξιοπρεπή,
υπό τα σύγχρονα δεδομένα, διαβίωση του ανθρώπου, δεδομένου ότι
χρησιμοποιεί αγαθό ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη διαβίωση,
προκειμένου να εξασφαλίσει την εκπλήρωση φορολογικής υποχρεώσεως για
λόγους ασύνδετους προς το περιεχόμενο της συμβάσεως μεταξύ καταναλωτή
και προμηθευτή του ηλεκτρικού ρεύματος, κατά δε το μέρος που αφορά σε
νομικά πρόσωπα, αντίκειται στο άρθρο 5 παρ.1 του Συντάγματος, κατά τα
προεκτεθέντα.
|
12
Λόγος Αντισυνταγματικότητας του Χαρατσιού - – Ο φόρος αυτός είναι
αντίθετος στην συνταγματική επιταγή προστασίας της αξιοπρέπειας του
ανθρώπου αφού ο φορολογούμενος που θα τον καταβάλλει κινδυνεύει να
στερηθεί τα απαραίτητα για την διαβίωσή του
|
Το
άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, που εγγυάται την προστασία της αξίας
του ανθρώπου, δεν εκφράζει μόνο ένα προστατευόμενο έννομο αγαθό, αλλά
προεχόντως ένα οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο προστατεύεται
όχι μόνο αυτοτελώς, δηλαδή ανεξάρτητα από άλλα διακριτά ανθρώπινα
δικαιώματα, αλλά και κατά τρόπο απόλυτο, δηλαδή η προστασία που παρέχει
δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε περιορισμό, σε αντίθεση με τα περισσότερα
ανθρώπινα δικαιώματα, στα οποία θέτει περιορισμούς η αρχή της
αναλογικότητας, (άρθρ.25 παρ. 1 Σ), υπό τον έλεγχο της οποίας όμως δεν
υπόκειται η αξία του ανθρώπου. Συνεπώς οποιοδήποτε μέτρο λαμβάνεται από
την πολιτειακή εξουσία και προσβάλλει την αξία του ανθρώπου όπως εν
προκειμένω αφού αποδεδειγμένα δύναται η καταβολή του φόρου αυτού να
στερήσει από τον φορολογούμενο τα στοιχειώδη για την συντήρησή του,
είναι αντισυνταγματικό, έστω και αν ο επιδιωκόμενος με αυτό σκοπός είναι
θεμιτός ή το μέτρο είναι πρόσφορο και αναγκαίο για την επίτευξη του.
|
0 σχόλια: